Üretim modelleri ve tüketim alışkanlıkları birbirlerini etkileyerek tarih boyunca dönüşmeyi ve değişmeyi sürdürdü. Üretim arttıkça tüketim alışkanlıkları değişti, tüketim alışkanlıkları değiştikçe ortaya çıkan yeni talepleri karşılayacak farklı üretim, dağıtım ve satış modelleri ortaya çıktı. İnternetten alışveriş hızla yaygınlaşmayı sürdürse de perakendeciliğin bitmesi söz konusu değil. Perakende sektörü krizlerden en az etkilenen, pazar potansiyeli büyük olan ve amortismanın çok çabuk karşılandığı bir sektör olması nedeniyle yeni yatırımlar almayı sürdüren bir sektör. Bakkal esnafının karşıladığı harcama kalemleri Türkiye’de konut ve kira giderlerinden sonra en büyük hanehalkı harcaması oranına sahip. Buna rağmen bakkalların büyük zincir marketlere karşı kaybediyor olması bir yerlerde bir hata oluğunu ve değişim zamanının geldiğini gösterir.
Doğada olduğu gibi ticarette de değişme uyum sağlayamayanın eninde sonunda elenmesi gibi belki acımasız ama kaçınılmaz bir kural var. Neyse ki değişime ayak uydurmak sanıldığı kadar zor değil. ToptanTR, Türkiye’de esnafın sadece zincir marketlere ve alışveriş merkezlerine karşı ayakta kalmasını sağlamak için değil, gelecekte daha güçlü, dirençli, rekabetçi ve daha kazançlı olması için gereken desteği ve dönüşümü sağlamak için kuruldu. Birlikte ToptanTR’nin nasıl esnafın geleceği olacağına ve bu dönüşümü nasıl başaracağına bakalım.
.jpg)
Zincir Marketler Neden Bu Kadar Güçlü?
Rekabete soyunmadan önce bakkal esnafının niçin zincir marketler karşısında yıldan yıla gerilediğini tespit etmemiz ve eğer bir dönüşüm yaşanmazsa yakın gelecekte neler olacağından bahsetmemiz gerekiyor.
Mahalle aralarına kadar yayılan, fiyat rekabetine giren ulusal zincir marketlerin sayısı, Perakende araştırma şirketi Ortakalan’ın yaptığı araştırmaya göre artacak, 2026 yılı sonuna kadar yüzde 42 büyümeyle 13 bin yeni market açılacak. Mevcut 200 yerel zincir markasından yaklaşık 60’ının ise birleşmeler, satın almalar ya da iflaslarla sektörden ayrılması bekleniyor.
Tüketicilerin alışveriş yapacakları yerleri seçerken nelere dikkat ettiklerini inceleyen araştırmalar gösteriyor ki marketlerin avantajlı olduğu konuların başında standart ürün kalitesi, ürün çeşitliliği, düzenli tedarik, düşük maliyet ve sürümden kazanç sayesinde ulaşılabilen daha ucuz fiyatlar geliyor. İlk bakışta durum bakkal esnafı açısından kazanması zor bir mücadele gibi görünse de gelin fotoğrafa biraz daha ayrıntılı bakalım.
Bakkal Esnafı Nasıl Rekabet Edebilir?
Öncelikle tüketiciyi duygusal olarak etkilemeye yönelik “bakkalını sev, koru” temalı yaklaşımların pek fayda getirmeyeceğini belirtelim. İGİAD’ın Türkiye İş Ahlakı Araştırması gösteriyor ki nesilden nesle, geçmişten günümüze, tüketicilerdeki yaklaşım daha benmerkezci hale gelmekte. Yani esnaf, müşterilerini sadece “mahallesinin bakkalı” olarak elinde tutamaz. Bursa Bakkallar Esnaf Odası Yönetim Kurulu Başkanı Muhammed Nuri Örs, bu durumu “’Sinekli bakkaldık’, böyle anılıyorduk. Bugün ‘bakkal amca’ diye çağırılıyoruz, yarın ise ‘esnaf-işadamı’ olmalıyız,” sözleriyle özetliyor. Örs, “Günümüz ekonomisin yarattığı konjonktürde, artık mal satarken değil, mal alırken kazanç sağlanır. Piyasa şartları, ekonomi çarkları, ayakta kalma, güçlü olma ve varlığını sürdürebilmek için bu temel mantığı çok iyi kavramalıyız,” sözleriyle bakkal esnafının nasıl ayakta kalabileceğini özetliyor. Ortakakıl Kurucusu ve Onur Market Yönetim Kurulu Üyesi Erdal Tüfekçi, iş modelini iyi oturtan ve kârlılığa odaklanan şirketlerin ayakta kalacağını söylüyor. Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Galip Aykaç, başarı formülünün ortaya çıkan formatın kurallarını doğru uygulamaktan geçtiğini, geleneksel kanal ile modern kanalın birbirlerine uyumlu olduğu konseptlerin öne çıkması gerektiğini belirtiyor. Gerçekçi, akılcı, verilere dayanan, yenilikçi bir yaklaşım ile büyük zincir marketlerin başarılı olmasını sağlayan yöntemleri bakkallarımızın da uygulaması gerekiyor.
Soru, bunun nasıl başarılacağı. Böyle bir rekabete girişebilmek için marketlerin elini asıl güçlendiren, maliyeti düşüren, diğer tüm avantajları mümkün kılan ve nihayetinde fiyat rekabetini getiren kilit noktayı doğru tespit etmek gerekir. O da tedariktir.
İlk akla gelen yanıt fiyat rekabeti olsa da gerekli ön şartların sağlanmadığı bir fiyat rekabeti küçük oyuncunun zararına bitecektir. Bugün geleneksel perakendecilerin birçoğu kendilerine rakip olan hipermarketleri tedarik kaynağı olarak kabul etmekte ve oradan aldıkları malları müşterilerine sunmaktalar. Aynı fiyata doğrudan müşteriye de satış yapan hipermarket ve zincir mağazalardan mal tedarik ederek fiyat yönünden rekabet edilebilmesi tabii ki mümkün değil.
Fiyat rekabeti yaratabilmek için perakendeciler üretici firmaların izlediği itme ve çekme stratejilerinden istifade etmektedirler. Üretici veya toptancılardan sağlayacakları özel fiyat indirimleri, örnek ürün dağıtımı, ürün sergileme, yarışma ve çekilişler yoluyla müşteri bağlılığı yaratmaya çalışmaktadırlar. Dolayısıyla perakendecinin fiyat rekabetine girebilmesi kendisine mal tedarik eden toptancıya bağlıdır.
Küçük perakendeci işletmeler, büyük perakendeciler ile aynı cazip koşullarda mal temin edememekte ve kar marjı az da olsa daha pahalı satış yapıldığı imajı oluştuğundan müşteri kaybetmekte ve iş hacmi daha da daralmaktadır. Ortaya çıkan rekabetten olumsuz etkilenen kesim küçük işletmeler olmaktadır. Büyük işletmeler büyük miktarlarda alımlar yaparak bu yolla fiyat avantajı elde etmekle kalmayıp son yıllarda ürünlerin fiyatlarını belirleme gücü çok sayıda ürün kategorisinde hipermarket ve zincir marketlere geçmiştir.
Görüldüğü gibi bakkal esnafının bireysel girişimciliğini yitirmeden marketlerle tedarik, maliyet, ürün çeşidi, kalite ve nihayet fiyat rekabetine girmesi bir başına altından kalkabileceği bir iş değil.
Neyse ki ToptanTR var.
.jpg)
ToptanTR Niçin Esnafın Geleceği?
ToptanTR Türkiye’de esnafın geleceğe güvenle ilerlemesini, sadece zorlu ve yıpratıcı bir rekabet içinde ucu ucuna var olmayı sürdürmesini değil, değişen dünyaya, tüketim ve üretim alışkanlıklarına, yeni teknolojilere ve bilgilere uyum sağlayarak daha güçlü ve sağlam kalması için ihtiyaç duyduğu kilit noktayı ve bu hizmeti en verimli şekilde nasıl sağlayacağını tespit etmiş bir dağıtım ağıdır.
Tedarikçi seçim süreci ile ilgili olarak yapılan araştırmalardan yola çıkılarak perakende sektöründe etkili 22 kriter ortaya konmuştur. Bu kriterler;
- Paketleme
- İmaj
- Güvenilirlik
- Fiziksel Koşulları Sağlama
- Hatalı Urun İadesi
- Prosedürlere Uygunluk
- Kalite Kontrol Sistemi
- Satış Gücü Organizasyonu
- Satış Gücü Performansı
- Teknik Kapasite
- Coğrafi Konum
- Esneklik
- Ek Hizmetler
- Zamanında Dağıtım
- Urun Çeşitliliği
- Geçmiş Deneyim
- İletişim Kapasitesi
- Ödeme Kolaylığı
- Urun Fiyatı
- Toplam Fiyat İndirimi
- Geri Dönüş Oranı olarak sıralanabilir.
Bu kriterlerin tamamı için uygulanabilir çözümler ortaya koyan ToptanTR, esnafa ihtiyaç duyduğu doğru ürünü doğru fiyattan ulaştırır.
.jpg)
ToptanTR Hızlı, Ucuz ve Kolay Tedarik Sağlar
Bakkal ve diğer küçük esnafın büyük zincir mağazalarla rekabet edebilmesinin önündeki en büyük engel olan tedarik konusunu yenilikçi ve dönüştürücü bir yaklaşımla çözüyoruz. Üretici ve perakendeci arasında güvenilir, ekonomik ve hızlı bir bağ kuruyoruz. Ürünlerin farklı aracılardan geçmeden, ek kâr marjları yüklenerek fiyatları şişmeden, doğrudan perakendeciye ulaşmasını sağlıyoruz. Tüm Türkiye’yi kapsayan dağılım oranımızla esnafımıza kolaylık ve güvenli teslimat sağlıyoruz. Mal tedariki için araç ile toptancıları tek tek gezerken zaman kaybı yaşamayı, ürünleri taşıma maliyetlerini ve diğer zorlukları ortadan kaldıran, doğrudan ve hızlı tedarik ağı ile esnafımıza hem zaman hem de para kazandırıyoruz. Ürünleri, güvenli ve sağlam şekilde esnafımıza ulaşabilmesi için gerekli tüm önlemleri alarak zamanında, eksiksiz ve hatasız teslim ediyoruz.
ToptanTR En Uygun Fiyatları Sunar
Fiyat rekabetine girebilmek için öncelikle maliyetlerin düşürülmesi gerektiği gerçeğinden yol çıkarak sadece kendi maliyetlerimizi değil, müşterilerimizin de satın alma maliyetlerini düşük tutarak piyasadaki en uygun toptan fiyatları sunuyoruz. Doğrudan üretici firmalardan alım yaparak satın alım maliyetlerimizi ve nihayetinde fiyatlarımızı en düşük seviyede tutabiliyoruz. Böylece esnafımızın da bizden temin ettiği ürünleri rekabetçi fiyattan ve kâr ederek satabilmesine olanak tanıyoruz. Üreticiler ile özel kampanyalar düzenliyor, tüketicinin en çok tercih ettiği ürünlere perakendecinin en hızlı, kolay, güvenli ve ucuz yoldan ulaşmasını sağlıyoruz. Avantajlı komisyon oranlarımız ve özel havale/EFT indirimlerimiz ile uygun ödeme seçenekleri sunuyoruz.
ToptanTR Bol Çeşit ve Kaliteli Marka Satar
Dünyanın önde gelen üreticileri ile çalışarak tüketicinin en çok tercih edeceği ürünleri tespit ediyor ve esnafımıza kolay ve hızlı satabileceği, tüketicinin ihtiyaçlarına uygun ürünler sağlıyoruz. Sadece orijinal ve yüksek kalitede üretilmiş malları seçiyor, ulusal ve uluslararası prosedürlere ve şartlara uygun markalarla çalışıyoruz.
ToptanTR Müşterilerinin Memnuniyeti İçin Çalışır
Bir girişimin, sayılarla ve kağıt üzerinde ne kadar mükemmel dursa da iş ahlakına uyulmadığı sürece ticari başarı yakalayamayacağını biliyoruz. Satış öncesinde, satış sırasında ve satış sonrasında esnafımızın ihtiyaçlarına ve taleplerine yılların tecrübesinden gelen, Türkiye esnafının da sahip olduğu “müşteri velinimetimizdir” anlayışla yanıt veriyoruz. İnternet alışverişinin gerektirdiği yasal ve etik kurallara göre, müşterilerimizi mağdur etmeme ilkesi ile çalışıyoruz.
Yükselen internetten alışveriş rüzgârını arkamıza alarak tek başımıza büyümektense esnafımızı da desteklemek ve hep birlikte büyümek istiyoruz. Esnafımız, bakkalımız, küçük perakendecimiz modern gerekliliklerle uyum içinde, yenilenerek ve güçlenerek var olmayı sürdürebilir, geleceğe güvenle bakabilir.
İşte bu sebeplerle ToptanTR esnafın geleceği.
Kaynakça:
Muhammed Nuri ÖRS, Bursa Bakkallar Esnaf Odası Yönetim Kurulu Başkanı,KASİAD Kocaeli Sanayici ve İşadamları Derneği Konferansı Konuşması
Perakendecilik Sektöründe Kent Bakkalarının Rekabet Gücünün Analizi, İzmir Örneği, Yrd. Doç. Dr. Aykan CANDEMİR, Ege Akademik Bakış 10 (1) 2010: 211-238
Değişen Rekabet Koşullarında Geleneksel Gıda Perakendecilerinin Rekabet Gücünün Artırılması, Nur ERSUN ve Yrd. Doç. Dr. Kahraman ARSLAN, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl:7 Sayı:13 Bahar 2008 s. 49-67
COVİD-19 Sürecinin Öncesi ve Sonrası, İş Ahlakı Açısından Değerlendirme, Prof. Dr. Ömer TORLAK, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Nisan 2020
Ortakalan “Sektörel Değişim”, “Yerel Zincirler”, “Ulusal ve İndirim Market Zincirleri” raporları
KPMG Sektörel Bakış Perakende Raporu, 2020
Stratejik Rekabet Üstünlüğü Sağlamada Tedarikçi Seçiminin Analitik Hiyerarşik süreç ile Gerçekleştirilmesi, Erhan ADA, Yiğit KAZANÇOĞLU, Burcu ARACIOĞLU, V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005
